In de Nederlandse wet (de Wet op het financieel toezicht) is vastgelegd dat een klant van een rechtsbijstandverzekeraar het recht heeft om zelf een advocaat te kiezen in een gerechtelijke of een administratieve procedure. Dit recht hebben de verzekerden van rechtsbijstandsverzekeraars te danken aan een Europese richtlijn.
Rechtsbijstandsverzekeraars hielden zich echter niet aan deze richtlijn, waarna de hoogste Europese rechter al in 2013 oordeelde dat verzekerden ook recht hebben op vrije advocaatkeuze als zij procederen voor een rechter waar bijstand van een advocaat niet verplicht is. Denk aan huurzaken bij de kantonrechter, en aan zaken bij de bestuursrechter inzake bij voorbeeld omgevingsvergunningen.
De wet bepaalt echter dat het recht op vrije advocaatkeuze ook ziet op de administratieve procedure die aan de gerechtelijke procedure vooraf gaat. De administratieve procedure die hier wordt bedoeld, is de bezwaarfase. Deze fase bestaat doorgaans uit het indienen van een bezwaarschrift (tegen bijvoorbeeld een omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen) en de behandeling daarvan door een bezwaarschriftencommissie. Ondanks dat de wet uitdrukkelijk bepaalt dat ook in een administratieve procedure recht bestaat op vrije advocaatkeuze, werden de daaraan verbonden kosten door de rechtsbijstandsverzekeraars niet vergoed.
Het bleek noodzakelijk dat het Hof van Justitie van de EU, na hiertoe te zijn verzocht door de Hoge Raad, de verzekeraars nog eens op hun plicht wees. Het Hof heeft dit in de uitspraak van 7 april 2016 gedaan. Een verzekerde van een rechtsbijstandsverzekeraar heeft ook recht op vrije advocaatkeuze, en de vergoeding van de daaraan verbonden kosten, in de bezwaarfase. Dat betekent, indien u beschikt over een rechtsbijstandsverzekering, en u bezwaar maakt tegen een beslissing van de overheid, dat u met een beroep op het arrest van 7 april 2016 zelf uw advocaat kunt kiezen, en dat diens kosten door de verzekeraar dienen te worden vergoed. Een dergelijke beslissing is bijvoorbeeld het verlenen of weigeren van een omgevingsvergunning.
Hoewel het Hof dat niet expliciet heeft overwogen kan in mijn optiek geen andere conclusie worden getrokken dan dat ook recht bestaat op een vrije advocaatkeuze bij het indienen van een zienswijze tegen een bestemmingsplan, of een projectbesluit (een uitgebreide omgevingsvergunning). Strikt genomen is een zienswijze geen bezwaarschrift, maar in het Nederlandse bestuursrecht vervullen beide rechtsmiddelen, dezelfde functie. Namelijk een noodzakelijk vehikel om een overheidsbesluit nadien ter toetsing voor te leggen aan een onafhankelijke rechter.
Heeft u een rechtsbijstandverzekering en heeft u bezwaren tegen een (voorgenomen) overheidsbesluit, dan kan PHAROS advocaten u hierin bijstaan. PHAROS advocaten is gespecialiseerd in alle aspecten van het ruimtelijke ordeningsrecht, waaronder bestemmingsplannen en omgevingsvergunningen.
Voor een toelichting kunt u contact opnemen met Matthijs Niermeijer via m.niermeijer@pharosadvocaten.nl / 035-7110844
Op de hoogte blijven? Inschrijven nieuwsbrief
