Klagen, doe het op juridisch gebied liever een keer te veel dan te weinig. Klaag wanneer u ontevreden bent over het handelen van uw makelaar. Klaag wanneer de door u gekochte boot niet aan uw verwachtingen voldoet. Klaag wanneer de aannemer zijn werkzaamheden niet naar behoren heeft verricht. Klaag wanneer uw architect een ontwerpfout maakt. Klaag maar raak.
Wanneer u immers niet op tijd klaagt, brengt artikel 6:89 van het Burgerlijk Wetboek met zich mee dat u dan geen beroep meer kan doen op een gebrek in de prestatie van uw wederpartij. U blijft dan met de schade zitten. De klachtplicht heeft dus twee kanten; voor de een is het een machtig juridisch verweer, voor de ander is het een formaliteit met grote gevolgen. Vandaar is het voor beide partijen belangrijk om te weten wat hun juridische positie is, zodat zij deze klachtplicht voor hen kunnen laten werken.
Klaag precies
In de jurisprudentie is bepaald dat ondanks het feit dat de klachtplicht vormvrij is (op grond van artikel 3:37 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek), niet steeds met de enkele mededeling aan de wederpartij kan worden volstaan dat de door hem verrichte prestatie niet overeenkomt met de overeenkomst. Uitgangspunt is dat u de wederpartij, voor zover mogelijk, ook dient te informeren over de gestelde aard en omvang van de tekortkoming (zie HR Onjuist financieel advies, r.o. 3.5, ECLI:NL:HR:2010:BL8297; Gerechtshof Leeuwarden 17 april 2012, r.o. 6.14-6.15, ECLI:NL:GHLEE:2012:BW2958; Gerechtshof ’s-Hertogenbosch 18 oktober 2016, r.o. 3.19, ECLI:NL:GHSHE:2016:4686). Zorg er dus voor dat u uw klacht precies formuleert. Overigens adviseer ik u om altijd schriftelijk te klagen, dit is immers beter voor uw bewijspositie.
Klaag tijdig
Op grond van artikel 6:89 van het Burgerlijk Wetboek dient u binnen bekwame tijd nadat u het gebrek heeft ontdekt (of redelijkerwijs had moeten ontdekken) bij de wederpartij hierover te protesteren. De duur van deze termijn hangt af van de omstandigheden van het geval (hierbij kunt u denken aan de ernst van het gebrek, de deskundigheid van partijen en het belang van de wederpartij). Een vaste termijn kan daarbij niet worden gehanteerd, ook niet als uitgangspunt (zie HR 29 juni 2007, r.o. 3.3.4, ECLI:NL:HR:2007:AZ7617). Het tijdsverloop tussen het ontdekken van het gebrek en de klacht speelt dus een belangrijke maar geen doorslaggevende rol. Wanneer sprake is van een consumentenkoop (koop van roerende zaken) geldt overigens artikel 7:23 van het Burgerlijk Wetboek. Hierbij wordt wel een vaste termijn als uitgangspunt gehanteerd; een kennisgeving binnen een termijn van twee maanden na de ontdekking is tijdig.
Klaag voordat nadeel ontstaat
Bij de beantwoording van de vraag of tijdig geklaagd is, is volgens de Hoge Raad (zie HR Van de Steeg/Rabobank, r.o. 4.2.6, ECLI:NL:HR:2013:BY4600) ook van (groot) belang of de wederpartij nadeel lijdt door het late tijdstip waarop is geklaagd. Wanneer de belangen van de wederpartij niet zijn geschaad, zal er namelijk niet spoedig voldoende reden zijn om de klager een gebrek aan voortvarendheid te verwijten. Bij benadeling van de wederpartij, dient gedacht te worden aan de benadeling van de wederpartij in zijn bewijspositie of aantasting van zijn mogelijkheden om de gevolgen van de gestelde tekortkoming te beperken. Zo zou bij een te late klacht bijvoorbeeld lastig kunnen worden vastgesteld of sprake is van een gebrek of van inmiddels opgelopen gebruiksschade (zie Rechtbank Den Haag 28 maart 2018, r.o. 4.26, ECLI:NL:RBDHA:2018:7798). Verder kan gedacht worden aan het niet meer ter beschikking hebben van gewisselde e-mails en gemaakte aantekeningen of de aantasting van de mogelijkheid om bij eerdere informatie effectiever te hebben kunnen ingrijpen (herstellen).
Klaag bij een verbintenisrechtelijke relatie
Op 13 juli 2018 heeft de Hoge Raad (r.o. 3.6, ECLI:NL:HR:2018:1176) geoordeeld dat de klachtplicht niet ziet op een vordering uit onrechtmatige daad. Dit is enkel anders indien de vordering gegrond is op feiten die tevens de stelling zouden rechtvaardigen dat de prestatie niet aan de verbintenis beantwoordt. De klachtplicht ziet dus op verbintenisrechtelijke klachten. Bij een vordering uit onrechtmatige daad biedt het leerstuk van rechtsverwerking bescherming.
Slotsom; klaag liever een keer te veel
Concluderend kan niet (juist of tijdig) klagen grote gevolgen hebben. Klaag dus precies, tijdig en voordat nadeel ontstaat. Klaag liever een keer te veel dan een keer te weinig.
Vragen? Neem contact op met Ellis Cuijpers, e.cuijpers@pharosadvocaten.nl
